تحلیل فراوانی منطقه ای خشکسالی هیدرولوژیک بر اساس شاخص جریان رودخانه(sdi)(مطالعه موردی: حوزه آبخیز سد درودزن)

در این تحقیق جهت ارزیابی و پیش بینی خشکسالی هیدرولوژیک در حوزه آبخیز سد درودزن، از روش تحلیل فراوانی منطقه ای شاخص جریان رودخانه(sdi) بهره گرفته شد. در پایان نتایج شاخص مذکور جهت بررسی خشکسالی در منطقه مطالعاتی با نتایج حاصله از شاخص خشکسالی بارش استاندار شده(spi) مقایسه گردید. در ابتدا 9 ایستگاه که طول دوره آماری مناسب داشتند، جهت مطالعه منطقه انتخاب شدند. پس از بازسازی نواقص آماری مقدار شاخص خشکسالیsdi در مقیاسهای زمانی 3، 6، 9 و12 ماهه و طول دوره آمار (1389-1364) در ایستگاههای منتخب محاسبه شد. پس از تعیین وضعیت های خشکسالی براساس شاخص مذکور، همگنی منطقه ای براساس شاخص همگنیh_i مبتنی برگشتاور خطی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که منطقه می تواند به عنوان یک منطقه همگن هیدرولوژیک در نظر گرفته شود. در ادامه با استفاده از آزمون نکویی برازش، آزمون های کای- اسکوئر و کلوموگروف- اسمیرنوف، توزیع نرمال برای شاخص جریان رودخانه 3 ماهه، توزیع مقادیر حدی تعمیم یافته برای شاخص جریان رودخانه 9 و6 ماهه، و توزیع نمایی برای شاخص جریان رودخانه 12ماهه، به عنوان بهترین توزیع ها شناخته شدند. بدین ترتیب شاخص sdi مربوط به مقیاس های زمانی مشخص شده در دوره های بازگشت 2، 5، 10، 20، 25، 50، 100، 200 سال در هر ایستگاه برآورد گردید. در ادامه تحلیل منطقه ای با استفاده از روش رگرسیون خطی چند متغییره صورت گرفت. و مدل های مربوطه ارائه شد. سپس دوره بازگشت مربوط به هر کدام از وضعیت های خشکسالی در هر یک از دوره های 3، 6، 9و12 ماهه از روی منحنی تحلیل فراوانی هر ایستگاه بدست آورده و با استفاده از نرم افزار arc gis نقشه های پهنه بندی مربوط به آن ها ترسیم گردید. نتایج بدست آمده از نقشه های پهنه بندی نشان می دهد که از میان نواحی که بیشترشدت خشکسالی را تجربه می کنند گستره شمال و شمال شرقی حوزه، خشکسالی شدیدتری را نسبت به دیگر نواحی تجربه می کند و با افزایش دوره بازگشت خشکسالی تقریباً تمامی منطقه را فرا می گیرد. در پایان شاخص خشکسالی spi محاسبه گردیده و نتایج حاصل از آن با نتایج حاصل از شاخص خشکسالی sdi مقایسه شد. هرچند که نتایج حاصل از شاخصsdi خشکسالی را با دقت و حساسیت بیشتری نشان می دهد، اما نتایج حاصل از دو شاخص مورد بررسی نقریباً مشابه بوده و افزایش شدت خشکسالی در سال های اخیر را نشان دادند. بنابراین این حوزه در معرض خسارات و صدمات اقتصادی-اجتماعی خشکسالی هیدرولوژیک قرار دارد و لذا در مطالعات منابع آب نیازمند توجه بیشتری می باشد.